Cramer, Rie


Ets La Promenade. Twee vrouwen en een man, die een pruik dragen, wandelen arm in arm. Beeldmaat 12 cm x 9,8 cm. Bladmaat 17,5 cm x 15 cm. Losbladig en nooit ingelijst geweest. Verzamelaarsstempel op verso. Rechtsonder met potlood gesigneerd.

Rie Cramer 
Sukabumi (Java, Indonesië) 10-10-1887 – Laren 16-09-1977

Marie (Rie) Cramer was een Nederlandse illustrator, boekbandontwerper, schrijver en beeldend kunstenares. Zij behoorde, samen met Ben Wierink, Wilhelmina Drupsteen en Nelly Bodenheim, rond 1900 tot de eerste Nederlandse kunstenaars die vanuit artistieke principes werkten om esthetisch verantwoorde prentenboeken voor kinderen te maken. Rie Cramer is één van Nederlands bekendste illustratrices en haar tekeningen in kinderboeken als Sprookjes van Moeder de Gans behoren tot het gezamenlijk beeldgeheugen van de jeugdjaren van velen.
Rie Cramer groeide met drie oudere zusters op in Nederlands-Indië. In 1896 kwam Cramer terug naar Nederland. In Arnhem bezocht Cramer de lagere school en kreeg zij aan de Teekenschool ‘Kunstoefening’ haar eerste tekenlessen. Later verhuisde het gezin naar Den Haag, waar Cramer van 1905 tot 1907 de Academie van Beeldende Kunsten bezocht. Zij leerde er de beeldhouwster Françoise (‘Fransje’) Carbasius kennen, die een hartsvriendin voor het leven zou worden. Al tijdens haar studietijd was Cramer druk bezig met het tekenen van kinderillustraties en het schrijven van kinderversjes. In 1906 stapte ze met haar eigen materiaal naar uitgever W. de Haan in Utrecht. Deze was enthousiast en gaf haar eerste zelf geïllustreerde versjesboek uit. Dat werd een groot succes en kreeg daardoor een jaar later al een vervolg. Voor Cramer vormden deze publicaties het begin van een lange en productieve carrière als illustratrice en schrijfster, waarbij zij haar werkterrein in de loop der jaren steeds verder zou verbreden en verdiepen. Van omstreeks 1914 tot 1919 had Cramer een intense liefdesverhouding met de dertien jaar oudere en getrouwde kunstcriticus Albert Plasschaert. Zij koesterde grote bewondering voor hem en werd onbewust door deze dominante persoonlijkheid gevormd. Later zou zij over hem schrijven: ‘hij heeft een grote, zo niet de grootste invloed op mijn leven gehad’. Cramers artistieke carrière bereikte juist in deze, voor haar persoonlijk tumultueuze jaren haar hoogtepunt. Naast een groot aantal kinderprenten en -boekjes vervaardigde zij etsen, litho’s en reclameplaten. Begin 1919 ging ze alleen naar Rome, waar zij verscheidene maanden verbleef. In Rome nam ze het pijnlijke besluit de relatie met de gehuwde Plasschaert te beëindigen, omdat het haar steeds zwaarder viel dat zij altijd maar op de tweede plaats kwam, hoewel hij haar wel voortdurend claimde. Met de kinderliedjes en prentenboeken die zij in de jaren twintig schreef of illustreerde, verwierf Cramer haar grootste bekendheid. 
Rie Cramer is driemaal getrouwd geweest, onder meer in 1922 met de acteur Eduard Verkade, maar ze vond zichzelf niet geschikt voor een gezinsleven en hechtte aan haar vrijheid. Ze trok veel naar het buitenland. Op Mallorca kocht ze een huis. Daar heeft ze lange tijd met vrienden gewoond. Toen dat niet meer ging, kwam ze terug naar Nederland.